Dlaczego pszczoły są takie ważne?
Rodzina pszczołowatych to jedyne owady na świecie wyspecjalizowane w zapylaniu roślin – zapylają aż 78 proc. wszystkich gatunków roślin w naszej strefie klimatycznej i dzięki nim powstaje aż 1/3 żywności!
Bez udziału pszczół wiele gatunków roślin nie mogłoby się rozwijać. Aż 90 proc. wiśni, czereśni
czy śliw i ok. 60 gatunków warzyw w Polsce owocuje dzięki temu, że ich kwiaty są zapylane przez pszczoły!
Pszczoła
•Pożyteczna grupa owadów pszczołowatych obejmuje ok. 20.000 gatunków występujących na całym świecie. W Polsce żyje ok. 470 gatunków.
•Cechą charakterystyczną pszczół są rozgałęzione lub często pierzaste włoski okrywające ciało oraz rozszerzone nadstopie, szersze od pozostałych członów stopy.
•Pszczoły wykształciły liczne urządzenia do zbierania i przenoszenia pyłku (np. urządzenia koszyczkowe pszczoły miodnej i trzmieli) lub zbierania nektaru przez dłuższą od innych pszczołokształtnych trąbkę.
•Wśród pszczołowatych istnieją gatunki żyjące zarówno samotnie, jak i społecznie. Pszczoły tworzą gniazda w ziemi, ale także w łodygach roślin zielnych i krzewów czy zmurszałym drewnie.
•Te, które nie zakładają własnych gniazd, podrzucają jaja innym pszczołom.
Pszczoła miodna – zwyczaje
•Pszczoły miodne żyją w społeczeństwie, tzw. rodzinie pszczelej, która składa się z matki, 15-60 tys. robotnic oraz od kilkuset do kilku tysięcy trutni.
•Czynnikiem mocno zespalającym rodzinę pszczelą jest stała wymiana pokarmu, głównie cukrowego, która umożliwia rozprowadzanie między robotnicami feromonu, tzw. substancji matecznej produkowanej przez matkę.
•Dodatkowym spoiwem jest wspólnie zasiedlane gniazdo, które posiada stały, charakterystyczny układ. U dołu plastrów, w tzw. rodni, pszczoły wychowują czerw, powyżej składają zapasy pyłku i pierzgi, czyli pokarm pszczół. Zapasy miodu pszczoły magazynują w części nad czerwiem, nazywanej miodnią.
•Wśród najpopularniejszych produktów pszczelich wykorzystywanych przez człowieka wymienić można: miód, pyłek kwiatowy, wosk pszczeli czy propolis (kit pszczeli).
Pszczoła miodna – członkowie rodziny pszczelej
•Matka pszczela wyróżnia się spośród innych mieszkańców ula wielkością ciała, długością odwłoka
i jego jaśniejszą barwą. Nie bez powodu do dziś wielu pszczelarzy używa staropolskiej nazwy królowa. Nazwa ta wciąż funkcjonuje w wielu językach świata.
•Pszczoły robotnice są najbardziej zapracowane. Podejmują różne prace w zależności od wieku, stanu fizjologicznego i potrzeb rodziny. Po 20. dniu życia robotnice stają się zbieraczkami – przynoszą do ula wodę, nektar, pyłek i substancje balsamiczne służące do wyrobu kitu.
•Trutnie nie podejmują żadnych prac w ulu ani poza nim – ich rola ogranicza się do unasieniania młodych matek pszczelich. Nic dziwnego, że w języku polskim trutniami nazywa się ludzi leniwych, żyjących na cudzy koszt.
Pszczoły są bardzo pracowite bo...
•100-150 – tyle kwiatów odwiedza robotnica w czasie jednego lotu; w ciągu 1 dnia daje to 30000 - 50000 kwiatów.
•1 kg – tylko tyle waży 10 000 pszczół.
•Aby zebrać 1 kg miodu, pszczoły musiałyby oblecieć dwukrotnie kulę ziemską.
•25 000 – tyle ruchów na minutę w trakcie lotu wykonuje skrzydło pszczele.
•750000 - 3000000 – tyle kwiatów muszą odwiedzić pszczoły, aby powstał 1 kg miodu.
•10 000 – tyle razy każda larwa – od chwili złożenia jaja do zasklepienia komórki – odwiedzana
jest przez pszczoły karmicielki.
•5 kg – tyle wosku można pozyskać w pasiekach zawodowych od pięciu rodzin pszczelich.
•50-100 g – tyle czystego propolisu, czyli kitu pszczelego, można pozyskać z jednego ula.
•2000 – przez tyle lat uczeni usiłowali rozwiązać zagadkę pochodzenia wosku!
•30 km/h – z taką prędkością lata robotnica.
•20 000 – tyle lotów muszą wykonać robotnice, aby zebrać 1 litr nektaru, z którego powstanie zaledwie 150 g dojrzałego miodu.
Budowa ula